
Medyan testi, aynı anda hem normal dağılım göstermeyen hem de gruplar arası varyans homojenliğine sahip olmayan veri setlerinde farklı grupların ortalama skorlarını karşılaştırmak için tercih edilir. Bu test, parametrik olmayan istatistiksel yöntemler arasında yer alır. Bu yazıda, SPSS kullanarak medyan testinin nasıl uygulanacağını ve sonuçlarının nasıl yorumlanacağını detaylı bir şekilde ele alacağız.
Medyan Testi Nedir?
Medyan testi, aynı anda hem normal dağılım göstermeyen hem de gruplar arası varyans homojenliğine sahip olmayan veri setlerinde farklı grupların ortalama skorlarını karşılaştırmak için tercih edilir. Parametrik olmayan (non-parametrik) bir testtir. Bir diğer non-parametrik gruplar arası skor karşılaştırması testi olan Kruskal-Wallis testinden daha düşük istatistiksel güce sahiptir, fakat Kruskal-Wallis testinin bile yapılması uygun olmadığı ekstrem şekilli veriler üzerinde uygulanabilir.
Kruskal-Wallis testi medyan testi ile sıkça karşılaştırılır. Kruskal-Wallis testi, veriler normal dağılmadığında ama gruplar arası varyanslar homojen olduğunda gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemek için kullanılırken, medyan testi varyanslar homojen olmasa bile gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemek için kullanılabilir. Ayrıca, veride çok fazla uç değerin bulunması Medyan Testi’nin bulduğu sonucu bozmaz.
Medyan Testi, veride uç değerlerin bulunması durumuna, Kruskal-Wallis testinden daha dayanıklıdır. Yani veride aşırı uç değerler olsa bile, Medyan Testi’nin bulduğu istatistiksel anlamlılık p değeri çok değişmez. Bunun sebebi, medyan testinin grupların medyanları arasında anlamlı bir fark olup olmadığı üzerinden gruplar arası farklılıkları değerlendirmesidir.
Özetle, veri aynı anda hem normal dağılmıyorsa hem de gruplar arası homojen varyansa sahip değilse Kruskal-Wallis yerine Medyan Testi uygulamak daha uygun olacaktır.
SPSS ile Medyan Testi Nasıl Yapılır?
Aşağıdaki adımları izleyerek SPSS’te basit bir Medyan Testi yapabilirsiniz.
Bu örnekte, Erkek-Kadın-Diğer olmak üzere 3 cinsiyetin, SDO isimli bir ölçekteki skorlarını inceleyeceğiz. Skorların normal dağılım göstermediğini ve cinsiyetlerin arasında varyans homojenliğinin bulunmadığını önceden biliyoruz. Gruplar arası farkları Medyan Testi ile ölçeceğiz.
Analyze -> Nonparametric Tests -> Legacy Dialogs -> K Independent Samples
Bağımlı değişkeni Test Variable List’e, bağımsız değişkeni Grouping Variable kutusuna atıyoruz. “Define Range” butonuna basıyoruz.
Biz bu örnekte Kadın = 5, Erkek = 6, Diğer = 7 olarak cinsiyetleri kodlamıştık. “Define Range” butonuna bastıktan sonra en düşük ve en yüksek değerleri Minimum ve Maximum kutularına yazıyoruz.
Son olarak, açmış olduğumuz pencerede alt bölümde Test Type bölümünde Median’ı işaretlememiz gerekiyor
SPSS, bize bir adet “Test Statistics” başlıklı çıktı tablosu verecektir. Bu tablodaki Sig. satırından, medyan testimizin istatistiksel anlamlılık değerini görebiliriz. Değer 0.05’ten küçükse gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmaktadır demektir.
Yaptığımız medyan testi’nin etki büyüklüğü değerini de hesaplamamız mümkün. Şu formülde değerleri yerlerine yerleştirmemiz gerekiyor sadece:
(Ki Kare) * (Kişi Sayısı) çarpımının karekökü eşittir Etki Büyüklüğü
Yani, bu örnekte, √(9.913 / 45) = 0.255
Yani, buna göre gruplar arası varyansın %25.5’lik kısmı, Medyan Testi ile gözlemlediğimiz Cinsiyet değişkeni ile açıklanabiliyormuş.
Biz bu örnekte 3 cinsiyetin SDO skorlarını Medyan Testi ile karşılaştırdık, fakat tam olarak hangi cinsiyetler arasında anlamlı fark olduğunu henüz bilmiyoruz. Bunu öğrenmek için, ek olarak, sadece iki cinsiyetin karşılaştırmasını içeren, bu sayfadaki gibi medyan testleri yapmak gerekiyor. Kaç tane test yapılması gerekiyorsa, 0.05 değeri o sayıya bölünmeli ve ek medyan testlerinde bulunacak p değeri o sayıdan küçük ise istatistiksel olarak anlamlı sayılmalıdır.
(Mesela bu örnekte 3 cinsiyet var, hangi cinsiyetler arası fark var diye bulmak için ek olarak 3 tane medyan testi yapacağız, o zaman 0.05 / 3 = 0.017 çıkar. Ek medyan testlerinin her birinde bulacağımız p değeri, 0.05’ten değil, 0.017’den küçük ise istatistiksel olarak anlamlı sayılmalıdır.)
SPSS ile Medyan Testi yapmak ve sonuçlarını yorumlamak bu kadardı. Oldukça kısa bir test, okuduğunuz için teşekkürler.
Bir yanıt bırakın