SPSS ile Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi (Resimli)

Bu sayfada, Wilcoxon işaretli sıralar testi (Wilcoxon signed rank test) adlı istatistiksel testin ne olduğundan kısaca bahsedeceğiz ve SPSS programını kullanarak nasıl Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi yapıldığını göstereceğim.

Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi Nedir?

Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi, birbirinden aynı kişilerden oluşan bir grubun 2 farklı zamandaki ölçüm skorlarını karşılaştırmak için kullanılır. Bu testin bağımlı örneklem t testinden farkı, parametrik olmayan bir test olmasıdır. Yani t testinin normallik varsayımını karşılayamadığımız durumda t testine alternatif olarak yapılır. Aynı zamanda, bağımlı değişkenin veri tipinin ordinal veri tipi olduğu durumlarda da Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi yapılır.

Eğer grubun 2’den fazla farklı zamandaki ölçüm skorlarını karşılaştırmak istiyorsak, Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi yerine Friedman Testi yapmamız gerekiyor.

Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi, Wilcoxon rank-sum test ile karıştırılmamalıdır. Bu ikisi farklı testlerdir ve farklı amaçlara hizmet ederler.

Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi Varsayımları

Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi uygulamak için verinin normal dağılım göstermesi gerekmez. Fakat, çok çarpık olmayan, yaklaşık olarak simetrik bir dağılım göstermesi gerekir. Eğer simetrik bir dağılım göstermiyorsa, o zaman Wilcoxon Testi yerine İşaret Testi uygulamak daha uygun olacaktır.

SPSS ile Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi Nasıl Yapılır?

Aşağıdaki adımları izleyerek Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi yapabiliriz:

Adım 1:

Öncelikle, SPSS’te Analyze -> Nonparametric tests -> Legacy Dialogs -> 2 Related Samples butonlarına tıklıyoruz.

Adım 2:

Sağdaki Test Pairs kısmında Variable 1’in altına önceki ölçüm değişkenimizi, Variable 2’nin altına ise sonraki ölçüm değişkenimizi sol taraftaki kutudan alıp taşıyoruz. Test Type kısmında Wilcoxon işaretlenmiş olmalı. Bunları yaptıktan sonra pencere aşağıdaki resimdeki gibi görünmeli. Sonra OK’a basarak sonuçları görebiliriz.

Adım 3:

Testin istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç verip vermediğini görmek için, Test Statistics tablosundaki Asymp. Sig. (2-tailed) değerine bakıyoruz. Bu değer bize Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi’mizin p değerini verecektir.

Örneğimizde p değeri 0.05’ten küçük bir değer. Yani bu örnekte ilaç aldıktan sonra, ilaç almadan önceye göre kalp atış hızları arasında anlamlı bir fark var.

Peki kalp atış hızının ilaç aldıktan sonra mı yoksa önce mi daha yüksek olduğunu nerden öğreneceğiz?

Bunu görmek için de, aynı sonuç sayfasındaki Ranks tablosuna bakmamız gerekiyor. Bu tablodaki Negative Ranks’in N sütununda karşılık geldiği sayı ilaç aldıktan sonra kalp atış hızı azalan kaç kişi olduğunu, Positive Ranks’in N sütununda karşılık geldiği sayı ilaç aldıktan sonra kalp atış hızı artan kaç kişi olduğunu bize gösterir. Ties bölümü de artış ya da azalış olmayan kişi sayısını gösterir.

Bu örneğimizde, ilaç aldıktan sonra kalp atış hızı artan 45 kişi, azalan 7 kişi var. Hatırlarsak bir önceki tabloya göre p değeri 0.05’in altındaydı. “Demek ki ilaç aldıktan sonra kalp atış hızı anlamlı bir şekilde artmıştır” sonucuna ulaşıyoruz.

Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi Etki Büyüklüğü Bulma

Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi sonucu, eğer anlamlı bir etki çıkarsa (p < 0.05), o zaman etki büyüklüğü değerini de yorumlamamız faydalı olacaktır. Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi için etki büyüklüğü şu formülle hesaplanabilir: Z / √(n)

Yani, test sonucu bulduğumuz Z değerini, katılımcı sayısının kareköküne bölersek Wilcoxon işaretli sıralar testinin etki büyüklüğünü buluyoruz.

Bu örnekte Z değeri -5.550 ve katılımcı sayısı 52. Formülde yerlerine yerleştirirsek [-5.550 / √(52) = -0.77] şeklinde, etki büyüklüğünü -0.77 olarak buluyoruz.

Etki büyüklüğünün negatif ya da pozitif olması fark etmez, 0’a olan uzaklığı önemli. Etki büyüklüğü yorumlama için de şu değer aralıkları kullanılabilir:

Bizim örneğimizde etki büyüklüğü -0.77 çıktı. Bu değer 0.05’ten daha büyük olduğu için, bu örnekte çok büyük bir etki büyüklüğü olduğunu ifade edebiliriz.