Bu makalemizde, “SPSS’te hangi test ne için kullanılır?” sorusuna cevap bulmaya çalışacağız.
Elinizdeki verinin tipine göre ve araştırma sorunuza göre, SPSS ile hangi istatistiksel testi kullanarak analiz yapmanız gerektiği farklılık göstermektedir. Bağımsız ve bağımlı değişkenlerinizin sayılarına ve türlerine göre SPSS’te hangi istatistiksel testi kullanacağımızı seçebiliriz. Bu sayfadaki tablolara bakarak SPSS analizinizde hangi testi kullanmanız gerektiğini kolayca bulabilirsiniz.
2 değişkeniniz var ise (1 bağımsız, 1 bağımlı değişken) |
| 2 farklı gruptan oluşan 2 grubunuz var ise (mesela erkek-kadın ve öğrenci-mezun) ve bunların arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını test etmek istiyorsanız ki kare bağımsızlık testi |
| 2 farklı grubun ortalama skorlarını karşılaştırmak istiyorsanız ve bağımlı değişken (ortalama skorlar) normal dağılım gösteriyorsa bağımsız örneklem t testi |
| 2 farklı grubun ortalama skorlarını karşılaştırmak istiyorsanız ve bağımlı değişken (ortalama skorlar) normal dağılım göstermiyorsa Mann Whitney U Testi |
| 1 gruptaki üyelerin 2 farklı zamanda ölçülen ortalama skorlarını karşılaştırmak istiyorsanız ve bağımlı değişken (ortalama skorlar) normal dağılım gösteriyorsa bağımlı örneklem t testi |
| 1 gruptaki üyelerin 2 farklı zamanda ölçülen ortalama skorlarını karşılaştırmak istiyorsanız ve bağımlı değişken (ortalama skorlar) normal dağılım göstermiyorsa Wilcoxon signed-rank test |
| 3 veya daha fazla farklı grubun ortalama skorlarını karşılaştırmak istiyorsanız ve bağımlı değişken (ortalama skorlar) normal dağılım gösteriyorsa tek yönlü ANOVA |
| 3 veya daha fazla farklı grubun ortalama skorlarını karşılaştırmak istiyorsanız ve bağımlı değişken (ortalama skorlar) normal dağılım göstermiyorsa Kruskal-Wallis testi |
| 1 gruptaki üyelerin 3 veya daha fazla farklı zamanda ölçülen ortalama skorlarını karşılaştırmak istiyorsanız ve bağımsız değişken (ortalama skorlar) normal dağılım gösteriyorsa tekrarlı ANOVA |
| 1 gruptaki üyelerin 3 veya daha fazla farklı zamanda ölçülen ortalama skorlarını karşılaştırmak istiyorsanız ve bağımsız değişken (ortalama skorlar) normal dağılım göstermiyorsa Friedman testi |
| 1 gruptaki üyelerin bir konudaki skorunun (mesela yaş) aynı gruptaki üyelerin başka bir konudaki skoru (mesela zeka skoru) ile ilişkisini merak ediyorsanız ve değişkenlerin ikisi de normal dağılım gösteriyorsa Pearson korelasyon analizi. Aynısının daha detaylı sonuçlarını görmek istiyorsanız basit doğrusal (lineer) regresyon |
| 1 gruptaki üyelerin bir konudaki skorunun (mesela yaş) aynı gruptaki üyelerin başka bir konudaki skoru (mesela zeka skoru) ile ilişkisini merak ediyorsanız ve değişkenlerin en az bir tanesi normal dağılım göstermiyorsa Spearman korelasyon analizi |
| 1 gruptaki üyelerin bir konudaki skorunun (mesela boy) aynı gruptaki üyelerin başka bir konudaki sadece 2 değer alabilen skoru (mesela bir soruya verdikleri Evet/Hayır cevabı) ile ilişkisini merak ediyorsanız binary lojistik regresyon |
| 1 gruptaki üyelerin bir konudaki skorunun (mesela boy) aynı gruptaki üyelerin başka 2 veya daha fazla farklı konudaki sadece 2 değer alabilen skoru (mesela bir soruya verdikleri Evet/Hayır cevabı ve sınavdan kalıp kalmadığı) ile ilişkisini merak ediyorsanız multinominal lojistik regresyon |
2’den fazla değişkeniniz var ise (1’den fazla bağımsız değişken ya da 1’den fazla bağımlı değişken ya da her ikisi birden) |
| 1 gruptaki üyelerin birden fazla konudaki skorunun (mesela yaş, boy ve kilo) aynı gruptaki üyelerin başka bir konudaki skoru (mesela zeka skoru) ile ilişkisini merak ediyorsanız ve bağımlı değişken (zeka skoru) normal dağılım gösteriyorsa çoklu doğrusal regresyon |
| 1 gruptaki üyelerin birden fazla konudaki skorunun (mesela boy ve kilo) aynı gruptaki üyelerin başka bir konudaki sadece 2 değer alabilen skoru (mesela bir soruya verdikleri Evet/Hayır cevabı) ile ilişkisini merak ediyorsanız binary lojistik regresyon |
| 1 gruptaki üyelerin birden fazla konudaki skorunun (mesela boy ve kilo) aynı gruptaki üyelerin başka 2 veya daha fazla farklı konudaki sadece 2 değer alabilen skoru (mesela bir soruya verdikleri Evet/Hayır cevabı ve sınavdan kalıp kalmadığı) ile ilişkisini merak ediyorsanız multinominal lojistik regresyon |
| 2 veya daha fazla farklı grubun 2 farklı kategoride birden (mesela yaş ve zeka skoru) ortalama skorlarını karşılaştırmak istiyorsanız ve bağımlı değişkenlerin ikisi de (yaş ve zeka skoru) normal dağılım gösteriyorsa iki yönlü ANOVA |
| 2’den fazla farklı grubun 2 farklı kategoride birden (mesela yaş, zeka skoru ve boy) ortalama skorlarını karşılaştırmak istiyorsanız ve bağımlı değişkenlerin hepsi (yaş, zeka skoru ve boy) normal dağılım gösteriyorsa çok yönlü (faktöriyel) ANOVA |
| 2 veya daha fazla gruptaki üyelerin 2 veya daha fazla farklı zamanda ölçülen ortalama skorlarını karşılaştırmak istiyorsanız ve değişkenlerin hepsi normal dağılım gösteriyorsa karışık desen (mixed design) ANOVA |