Eta Squared (Eta Kare) Nedir? — SPSS

Eta Squared (Eta Kare), veri analizinde yaygın olarak kullanılan bir istatistiksel ölçüttür. Bu metrik, araştırmadaki bağımsız değişkenin, bağımlı değişkendeki toplam varyans içindeki etkisini değerlendirmek için kullanılır. Bu blog yazısında, Eta Kare’nin ne olduğu, Eta Kare değerlerinin ne anlama geldiği, ve Eta Kare değerinin SPSS programında nerede bulunabileceği üzerinde duracağız. Eta Kare ölçüsünü anlamak, analiz sonucu etki büyüklüğünü daha iyi yorumlamak açısından önemlidir.

Eta Kare Nedir?

SPSS’te Eta Kare, bir istatistiksel analiz yöntemi olan varyans analizi (ANOVA) sonuçlarından elde edilen bir etki büyüklüğü ölçüsüdür. Eta Kare, bağımsız değişkenin (karşılaştırılan farklı gruplar) bağımlı değişkendeki (sonuç değişkeni) varyansın (değişkenliğin) ne kadarını açıkladığını gösterir. Yani, Eta Kare değeri, bağımsız değişkenin bağımlı değişkede meydana getirdiği toplam değişimin yüzdesini ifade eder. Eta Kare, genellikle ilişkisel analizlerde kullanılır ve araştırmacılara bağımsız değişkenin etkisinin büyüklüğünü değerlendirmek için önemli bir ipucu sağlar.

Eta Kare Sonucu Ne Anlama Gelmektedir?

Eta Kare’nin değeri, 0 ile 1 arasında değişir ve etki büyüklüğünün belirginliğini gösterir. Değerin yaklaşık 0 olduğu durumda, bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisi yok denebilecek kadar zayıftır. Öte yandan, Eta Kare’nin değeri 1’e yaklaştıkça, bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisi yüksek ve belirgin olmaya başlar.

Örneğin, Eta Kare değeri 0.04 ise, bu “bağımsız değişkenler, bağımlı değişkendeki varyansın %4’ünü açıklıyor” şeklinde yorumlanabilir.

Eta squared (eta kare) değeri, 0 ile 1 arasında değişen bir sayıdır. 0’a yakın olan değerler, etki büyüklüğünün düşük olduğunu gösterirken, 1’e yakın olan değerler ise etki büyüklüğünün yüksek olduğunu gösterir. Genellikle:

• 0.01 gibi küçük değerler küçük etki büyüklüğüne,
• 0.06 gibi orta değerler orta büyüklükte bir etkiye,
• 0.14 gibi büyük değerler ise güçlü bir etkiye işaret eder.

Eta Kare değeri, çalışmanızın istatistiksel gücünü belirlemek ve sonuçlarınızı yorumlamak için kullanılabilir.

Eta Kare ve Kısmi Eta Kare Farkı

Eta kare (eta squared) ve kısmi eta kare (partial eta squared), birbirine benzer olan fakat farklı ANOVA türlerinde bakılması gereken iki önemli ölçüdür.

Eta kare, bir ANOVA analizi sonrasında elde edilen bir değerdir ve bağımsız değişkenlerin ve etkileşimlerin bağımlı değişken üzerindeki toplam varyanstaki payını ölçer. Ancak, eta kare tüm faktörleri içerir ve diğer bağımsız değişkenlerin etkilerini dışarıda bırakmaz. Bu durum, analizin genel etkisini gösterir, ancak bağımsız değişkenler arasındaki etkileşimleri kontrol etmekte sınırlıdır. Tek yönlü (one-way) ANOVA veya tekrarlı (repeated measures) ANOVA yapıyorsak eta kare değerine bakmamız uygundur.

Kısmi eta kare ise, kendi etkileşimlerini kontrol ettiği bağımsız değişkenin özgün etkisine odaklanır. Yani, diğer bağımsız değişkenlerin etkilerini dışarıda bırakarak, belirli bir bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki net etkisini ölçer. Bu nedenle, kısmi eta kare, analizdeki karmaşıklığı azaltarak daha spesifik bir bakış açısı sunar. Çok yönlü (two-way & factorial) ANOVA veya karışık desen (mixed design) ANOVA yapıyorsak, eta kare yerine parçalı eta kare değerine bakmamız daha uygundur.

SPSS’te Eta Kare Nerede Bulunur?

SPSS programında Eta Kare değeri, ANOVA analizi sonuçlarından elde edilebilmektedir. İlk adım olarak, verilerinizi SPSS’e yükleyin ve “Analyze” menüsünden “Compare Means” seçeneğine tıklayın. Ardından, “One-Way ANOVA” seçeneğini seçin ve ilgili bağımlı değişkeni ekleyin. ANOVA sonuçları tablosunda, “Eta Squared” (η²) değeri bulunmaktadır. Bu değer, analizin etki büyüklüğünü göstermektedir.