
Bu yazımızda, SPSS’te analiz edilen neredeyse her veride bulunan “Yaş” değişkeninin nasıl analiz edileceğinden bahsedeceğiz.
SPSS Yaş Nominal mi Ordinal mi?
Yaş değişkeni genellikle ordinal veya sürekli bir değişken olarak ele alınır, ancak nominal bir değişken olarak da kodlanabilir.
- Nominal Değişken: Yaş, belirli yaş gruplarını temsil eden kategorik bir nominal değişken olarak da kodlanabilir. Örneğin, “genç”, “orta yaşlı”, “yaşlı” gibi kategorilere ayrılabilir. Ancak bu durum, yaş verisini sıralamak veya aralarındaki sayısal farkları analiz etmek için uygun değildir.
- Ordinal Değişken: Yaş, genellikle belli bir sıralamaya göre düzenlenmiş kategorik bir değişken olarak kabul edilir. Örneğin, “18-24 yaş”, “25-34 yaş”, “35-44 yaş” gibi kategoriler yaş grubunu belirtmek için kullanılabilir. Bu durumda, yaş grubu sıralanabilir ve birbirine karşı karşılaştırılabilir, ancak aralarındaki sayısal farklar anlamlı olmayabilir.
- Sürekli Değişken: Yaş, bireyler arasındaki gerçek sayısal farkları ifade eden bir sürekli değişken olarak da ele alınabilir. Örneğin, bir kişinin tam yaşını ifade eden sayılar (örneğin, 18, 23, 36) sürekli bir değişken olarak kabul edilebilir. Bu durumda, yaş verisi arasındaki sayısal farklar anlamlıdır ve istatistiksel analizlerde kullanılabilir.
Hangi türde bir değişken olarak ele alınacağı, analiz amacınıza ve veri setinizin yapısına bağlı olacaktır. Örneğin, yaş gruplarını kıyaslama veya sıralama niyetiniz varsa, ordinal veya sürekli olarak ele almak daha uygun olabilir. Ancak yaş verisini sadece kategorik bir şekilde gruplama ve tanımlama amacınız varsa, nominal olarak ele alabilirsiniz.
SPSS Yaş Ortalaması Hesaplama
SPSS ile verideki katılımcıların Yaş ortalamasını hesaplamak için, aşağıdaki adımları izleyebiliriz.
Analyze -> Descriptive Statistics -> Descriptives
“Yaş” değişkenini soldaki kutudan Variable(s) kutusuna geçiriyoruz.
Sonra, “Options” butonuna basarak, açılacak küçük pencerede “Mean” ve “Std. Deviation” seçeneklerini işaretliyoruz. Bunlar, yaş ortalamasını ve standart sapma değerlerini verecektir.
“Continue” ve “OK” butonlarına basıyoruz.
SPSS, aşağıdaki gibi bir tablo gösterecektir. Bu tabloda, “Mean” sütununda katılımcıların yaş ortalamasının 30.74 olduğunu görebiliyoruz.
“Std. Deviation” sütunundaki değerin 11.587 olması, standart sapmanın yaklaşık 11.5 olduğunu göstermektedir. “N” sütunu da, verimizde 152 katılımcı olduğunu göstermektedir.
SPSS Yaş Gruplandırma
SPSS’te yaş değerlerini bildiğimiz katılımcılar için farklı yaş grupları oluşturmak mümkündür. Bunun için aşağıdaki işlemleri yapmak gerekiyor.
Transform -> Recode into Different Variables
Açılan pencerede Yaş değişkenini soldaki kutudan ortadaki kutuya getirmek gerekiyor. Sonra, Output Variable bölümünde yeni oluşturuyor olduğumuz değişkene bir isim vermeliyiz (mesela yaş_yeni). “Change” butonuna basalım.
Daha sonra, yaş gruplarını belirlemek için, “Old and New Values” butonuna basıyoruz.
Aşağıdaki gibi boş bir pencere açılacak. Yaş grubu tanımlamalarımızı bu pencerede yapıyoruz.
Soldaki Old Value, verimizde var olan yaşları belirtiyor. “Range, LOWEST through value” seçeneği, en düşük sayıdan belirlediğimiz sayıya kadar olan yaşları belirtiyor.
Sağdaki New Value ise, yeni kodlayacağımız yaş gruplarını hangi sayıyla kodlayacağımızı belirtiyor.
“Range, LOWEST through value” seçip 22 diyelim ve New Value olarak 1 yazalım. “Add” butonuna basalım.
Bu, verimizdeki en küçük sayıdan 22’ye kadar olan yaşlardaki katılımcıların, yeni oluşturuyor olduğumuz yaş grubu değişkeninde 1 olarak kodlanmasını sağlar.
Bir diğer seçenek, “Range 23 through 45” yazarsak ve New Value olarak 2 dersek, 23-45 arasındaki yaşlardaki katılımcıların artık 2 olarak kodlanmasını sağlamış oluruz. “Add” butonuna basmayı unutmayalım.
“Range value through HIGHEST” seçip 46 yazarsak ve New Value olarak 3 belirlersek, “Add”e bastıktan sonra, SPSS yaşı 46’dan büyük olan herkesi 3 olarak kodlayacaktır.
“All other values” seçersek de, kodlama talimatı vermemiş olduğumuz diğer bütün yaş değerlerini hangi sayıyla kodlayacağımızı belirtmiş oluruz.
“Continue” ve “OK” butonlarına bastıktan sonra, SPSS Data View bölümünde, eski Yaş değerlerinin yeni kodladığımız değişkende demin belirlemiş olduğumuz yaş aralıklarına göre gruplandırılmış olduğunu görebiliriz.
Bir yanıt bırakın