Guttman Ölçeği Nedir?

Guttman Ölçeği Nedir?

Guttman Ölçeği, bireylerin belirli bir konu veya tutum hakkında sahip oldukları görüşleri ölçmek için kullanılan hiyerarşik ve kumulatif bir ölçektir. Bu ölçek, katılımcıların verdikleri yanıtların belirli bir düzene göre sıralanabileceği varsayımına dayanır.

Guttman Ölçeğinin Temel Özellikleri

1. Kumulatif Yapı: Eğer bir kişi ölçek üzerindeki belirli bir ifadeye katılıyorsa, bu kişinin o ifadeden önce gelen (daha düşük seviyede olan) ifadelere de katılması beklenir. Yani, bireyin daha üst düzeyde bir ifadeye katılması, alt düzeydeki ifadeleri de kabul ettiğini gösterir.

2. Dichotomous (İkili) Yanıt Formatı: Genellikle “Evet/Hayır”, “Katılıyorum/Katılmıyorum” gibi ikili yanıt formatı kullanılır.

3. Sıralı Yapı: Maddeler, en düşük düzeydeki onaydan en yüksek düzeydeki onaya kadar sıralanır. Örneğin:

   • “Sigara içen biriyle aynı ortamda bulunabilirim.” (En düşük seviye)
   • “Sigara içen biriyle arkadaş olabilirim.”
   • “Sigara içen biriyle evlenebilirim.” (En yüksek seviye)

   Eğer bir kişi üçüncü ifadeyi onaylıyorsa, birinci ve ikinci ifadeleri de onaylaması beklenir.

Guttman Ölçeğinin Kullanım Alanları

• Tutum ve Davranış Ölçümleri: Örneğin, bir bireyin belirli bir konu hakkındaki düşüncelerini adım adım belirlemek için kullanılır.
• Sosyolojik Araştırmalar: Bireylerin sosyal konulara yaklaşımlarını değerlendirmede kullanılabilir.
• Psikolojik Testler: Duygusal veya bilişsel süreçlerin hiyerarşik olarak değerlendirilmesinde tercih edilir.

Guttman Ölçeği Nasıl Analiz Edilir?

• Ölçekleme Katsayısı (Scalability Coefficient) hesaplanarak ölçeğin kumulatif olup olmadığı belirlenir.
• Reproducibility Coefficient kullanılarak yanıtların beklenen düzene ne kadar uyduğu analiz edilir.

Guttman Ölçeği ile Likert Ölçeği Arasındaki Farklar

Guttman Ölçeği, özellikle katı sıralama gerektiren ve bireylerin belirli bir konuda belirli bir aşamaya kadar ilerleyip ilerlemediğini anlamak için idealdir.